Samenwerken in plaats van vouchers uitdelen

In mijn laatste column benadrukte ik het belang van ketensamenwerking en rolduidelijkheid als essentiële stappen richting een circulaire economie. APPLiA Nederland wil hier concreet invulling aan geven door samenwerking tussen producenten, retailers en andere spelers in de keten te faciliteren. Dit is een uitdagende, maar ook noodzakelijke stap voor onze branche. Om deze reden zijn we achter de schermen druk bezig met het organiseren van een Dialoogsessie in ‘Circulair Samenwerken’. Een belangrijke vraag die zich hierbij voordoet is: Hoe kunnen producenten en retailers samen nog meer vooruitgang boeken richting een circulaire economie door elkaar onderling te versterken?  

Uit het evaluatierapport van de ‘Koelvries actie’ van juli 2023, waarbij de effectiviteit van een retourpremie van € 35,- voor ingeleverde oude koel- of vrieskasten werd onderzocht als stimulans voor de aanschaf van een nieuw duurzaam alternatief, bleek dat de campagne niet direct leidde tot de aanschaf van meer energiezuinige koel-vriesapparaten door consumenten. Wel wees het onderzoek erop, dat moderne, energiezuinige apparatuur een aanzienlijke kostenbesparing voor de consument kan opleveren.  

Het daaruit voortvloeiende advies om de overheidsondersteuning voor hoge energieprijzen uit te breiden met vouchers voor de aanschaf van moderne, energiezuinige apparaten, roept bij mij echter meerdere vragen op. Zal dit consumenten aansporen tot duurzamere keuzes? En hoe worden deze vouchers gefinancierd? 

Allereerst stelt zich de vraag wat een duurzame keuze definieert. Het introduceren van een nieuw duurzaamheidslabel, dat niet alleen kijkt naar energieverbruik en repareerbaarheid, maar naar de totale milieu impact van apparaten, kan een belangrijke bijdrage leveren aan het keuzeproces van de consument. Verbeterde voorlichting kan consumenten bewuster maken van duurzamere alternatieven en potentiële besparingen. Ook hierin komt de samenwerking tussen retailers en producenten duidelijk naar voren; er is een gedeelde verantwoordelijkheid.  

Een tweede vraag heeft betrekking op de financiering van dergelijke vouchers. In een recent artikel in het Financieel Dagblad wordt gepleit voor het betalen van een extra bijdrage door consumenten die een minder duurzaam product kopen. Deze bijdrage zou kunnen worden gebruikt om eerdergenoemde vouchers deels te financieren. Naar mijn mening is dit geen goed idee, gezien het feit dat duurzame producten vaak duurder zijn in aanschaf. Dit zou consumenten met een beperkter budget in feite laten opdraaien voor de kosten van de vouchers, waardoor de extra bijdrage eerder als boete gezien kan worden dan een constructieve oplossing. 

APPLiA Nederland pleit voor een andere benadering in plaats van vouchers. Recentelijk heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen die de regering oproept om de stimulering van reparatiediensten te onderzoeken. Hierbij komt het verlagen van de BTW op reparaties als potentieel effectieve maatregel naar voren. Deze verlaging kan consumenten aanmoedigen om eerder te kiezen voor reparatie, zoals ook benadrukt wordt in het Transitieplan 2022 van Turntoo in samenwerking met APPLiA Nederland en het Groene Brein. Wij zien dit als een positieve ontwikkeling, steunen het voorstel van harte en sluiten ons aan bij de lobby richting overheid.  

Terwijl de onderzoeken naar btw-verlaging op reparaties om de levensduur van apparaten te verlengen lopen, blijven producenten onverminderd investeren in innovatieve technologieën voor meer duurzamere apparaten; een positieve stap voorwaarts in ons streven naar een circulaire economie.  

Deze column is geschreven door voorzitter Stefan Verhoeven en gepubliceerd in vakblad ERM, editie maart 2024.