Klimmen maar!

De prijzen van grondstoffen rijzen de pan uit en sommige grondstoffen zijn steeds moeilijker te verkrijgen. We weten al een tijdje dat we de dingen anders moeten aanpakken. Beter voor mens, milieu en maatschappij. Dus waarom niet nu beginnen? De circulaire economie gaat weliswaar over radicale omslagen, maar stap voor stap kunnen we het verschil maken. Die stappen naar een circulaire economie zijn samengebracht in de zogenaamde R-ladder. En hoe verder je bent met het beklimmen van deze ladder, hoe lager het grondstofgebruik.  

De ‘ladder’ kent negen ‘treden’. Onderaan de ladder staan Recover en Recycle, twee stappen die te maken hebben met het nuttig toepassen van materialen van afgedankte producten. Repurpose, Remanufacture, Refurbish, Repair en Re-use zijn gericht op het verlengen van de levensduur van zowel het product als de onderdelen. Tot slot, en bovenaan de R-ladder, gaan Reduce, Rethink en Refuse over het slimmer ontwerpen van producten.  

Voordat we met z’n allen bovenaan de ladder staan, moet er nog een hoop gebeuren. Toch kan vrijwel iedereen zijn eigen stappen op deze ladder zetten. Bij APPLiA Nederland geven we onze leden zoveel mogelijk handvatten om echt een verschil te maken in de circulaire economie. En daarom zullen we dit jaar in deze columns ook veel aandacht besteden aan de R-ladder.  

Deze keer zoomen we in op de onderste treden, waar we te maken hebben met afgedankte producten. In Nederland zijn we hierin redelijk succesvol in vergelijking met andere Europese landen. Zo is er hier nauwelijks nog sprake van afval dat naar de stortplaats gaat. Dit gebeurt alleen als er geen andere manier is om het afval te verwerken en het afval niet nuttig kan worden gebruikt. Het absolute minimum van wat we kunnen doen is ‘Recover’, ofwel thermische recycling. We verbranden materialen met energieterugwinning als doel. Maar, we mogen best een beetje hoger mikken, als je het mij vraagt.  

De volgende trede brengt ons bij ‘Recycle’. Daarbij verwerken we materialen tot dezelfde (hoogwaardige) of mindere (laagwaardige) kwaliteit. In Nederland is de organisatie van deze taak sinds vorig jaar toebedeeld aan Stichting OPEN als het gaat om apparaten met een stekker of batterij. Hun primaire taak is om de inzameldoelstelling van 65% te halen. Er is wat gesteggel over de meetmethode, maar vooralsnog wordt de huidige Europese doelstelling nog lang niet voor alle apparaten gehaald. Desondanks kijkt Stichting OPEN ook al naar de hogere treden op de R-ladder. Voor onze industrie is het belangrijk dat Stichting OPEN haar kerntaak goed vervult. Met andere woorden: de wettelijke (inzamel)doelstelling realiseren. Aangezien dat voor de meeste productcategorieën nog (lang) niet het geval is, moet de prioriteit van Stichting OPEN voorlopig daar liggen.  

Aan de andere kant is de ambitie om een groter verschil te maken prijzenswaardig. Stichting OPEN kan de industrie, met haar kennis en jarenlange ervaring, helpen om naar een hoger niveau op de ladder te klimmen. Eerlijk is eerlijk, zo ver zijn velen van ons nog niet. En daar kunnen en moeten we gezamenlijk verandering in brengen. Laten we, met alle hulp die we kunnen organiseren, gezamenlijk aan deze klimtocht beginnen.  

Deze column is geschreven door voorzitter Stefan Verhoeven en gepubliceerd in vakblad ERM, editie februari 2023.